Τρίτη 18 Οκτωβρίου 2011

The Rules of Attraction (1987) του Bret Easton Ellis



Ελληνιστί: Οι Νόμοι της Έλξης

Από τους κυριότερους εκφραστές της αποκαλούμενης "Γενιάς Χ" (Generation X), ο Έλις υπήρξε από τους πρώτους συγγραφείς που απεικόνισαν στη λογοτεχνία τις αναζητήσεις αυτής της γενιάς - ή μάλλον τις μη αναζητήσεις της. Γιατί αυτό φαίνεται να είναι το κύριο χαρακτηριστικό που αναδεικνύεται από τα βιβλία του Έλις ως προς τη γενιά που περιγράφει, τους συνομηλίκους του (ο Έλις ήταν 23 τη χρονιά που εκδόθηκαν "Οι Νόμοι της Έλξης"): ότι δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για τίποτα ιδιαίτερα. Η γενιά που ακολούθησε μετά τους Baby Boomers, τη γενιά των εκζητήσεων, των επαναστάσεων, του ιδεαλισμού και όλων των μεγάλων -ισμών γενικότερα, έχει απορρίψει όλους τους -ισμούς πλην ενός: του μηδενισμού.

Ο Έλις επικεντρώνεται σε μία μεσοαστική και μεγαλοαστική τάξη Αμερικανών φοιτητών κολεγίου προκειμένου να αποδώσει επιτυχώς όλο το κενό, το τίποτα, την ανυπαρξία ενδιαφερόντων που διέπουν τη Γενιά Χ, που εκ προοιμίου φαίνεται να έχει καταβαραθρώσει τα πάντα και πελαγοδρομεί σε μία ατέρμονη υπαρξιακή βαρεμάρα, μία απόλυτη αποτελμάτωση. Οι χαρακτήρες του βιβλίου έρχονται και πηγαίνουν, όμως ποτέ δεν φαίνεται να κινούνται από κίνητρα βαθύτερα από επιφανειακές εντυπώσεις. Η "ρηχότητα" του γραψίματος του Έλις είναι βέβαια επιτηδευμένη και χαρακτηριστική του ύφους του. Σαν επίγονος του Σάλιντζερ, ο Έλις χρησιμοποιεί μία γλώσσα όλο ειρωνεία και σαρκαστικό χιούμορ, υπονομεύοντας τους πάντες και τα πάντα. Πρόκειται, βεβαίως, για ένα βαθύτατα μεταμοντέρνο βιβλίο, θραυσματικό σε όλα του: η αφήγηση εναλλάσσεται συνεχώς μεταξύ των τριών βασικών πρωταγωνιστών (και ενίοτε παρεμβάλλονται ορισμένοι μικρότεροι χαρακτήρες), αλλά παραμένουμε εξίσου παγεροί και αναποφάσιστοι απέναντί τους και απέναντι στις αποφάσεις τους στο τέλος του βιβλίου, όσο ήμαστε και στην αρχή που τους πρωτογνωρίζαμε. Ακόμα και ο ειρμός της αφήγησης είναι μεταμοντέρνος: το βιβλίο ξεκινάει στη μέση μιας φράσης και τελειώνει με μία ημιτελή φράση, δίνοντας επίτηδες μία αίσθηση κυκλική και συγχρόνως ανολοκλήρωτη. Οι αφηγήσεις των ηρώων τρέχουν με ένα ρυθμό μονότονο, αποσπασματικό, καθώς εστιάζουν σε απίστευτα ρηχές, επιφανειακές παρατηρήσεις, με την ουσία των πραγμάτων να ξεγλιστράει συνεχώς, επανειλημμένα, μέσα από τα δάχτυλά τους.

Η παγερή, επίπεδη ρηχότητα των ηρώων και των καταστάσεων (όπως και του παντελώς κενού ηδονιστικού lifestyle τους που καταδεικνύει το υπαρξιακό κενό που βιώνουν) μεταδίδεται βεβαίως στον αναγνώστη, όπως είναι και η πρόθεση του Έλις. Όμως, το απόλυτα κυνικό χιούμορ του συγγραφέα μεταμορφώνει την ιστορία σε απολαυστικό ανάγνωσμα από ένα εν δυνάμει μίζερο στόρι αποξενωμένων μετεφήβων. Ο Έλις ειρωνεύεται αμείλικτα τα πάντα και κυρίως - όπως φανερώνει και ο τίτλος - τους κανόνες της έλξης και του έρωτα. Το ερωτικό τρίγωνο της ιστορίας διαμορφώνεται μέσα από μία σειρά από άνευ νοήματος συμπτώσεις και διαλύεται με παρόμοιο τρόπο. Ο κάθε χαρακτήρας συμπεριφέρεται αυτιστικά στις ερωτικές σχέσεις τους καθώς το πραγματικό αντικείμενο του πόθου για τον καθένα, ο μεγάλος έρωτας του καθένα (συνήθως εντελώς διαφορετικός από την εξιδανικευμένη εικόνα που έχουν πλάσει) δεν ταυτίζεται πάντα με τον σύντροφο που έχουν στο πλάι τους, που απλά ικανοποιεί την ανία τους ή την ανάγκη για λίγο περιστασιακό σεξ. Η εναλλαγή των αφηγήσεων, που αποκαλύπτει τις πλάνες και εθελοτυφλίες στις οποίες πέφτουν αυτοί που ερωτεύονται και η συνεχής παρερμηνεία κάθε χειρονομίας, ιδωμένη από την οπτική γωνία του κάθε εμπλεκομένου στην ιστορία, προκαλούν γέλιο, αν και ενίοτε πικρό. Είναι το απόλυτα κυνικό, μηδενιστικό βιβλίο για τον έρωτα. Ένα βιβλίο-ορόσημο για τη Γενιά Χ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου